Jak już o tym pisałem, chciałbym od czasu do czasu na blogu odnieść się do zmian jakie zostały wprowadzone przez nowelizację prawa karnego po 1 lipca bieżącego roku. Zmiany te są bowiem w dużej mierze znaczące, żeby nie powiedzieć rewolucyjne, a co za tym idzie niewątpliwie będą one miały wpływ na praktykę sądową. Dziś słów kilka o karach, a w szczególności o karach w sprawach karnych gospodarczych. Pisałem już o tym na Forbes.pl, ale temat jest na tyle istotny, że uznałem, za słuszne przybliżyć go Wam, drodzy czytelnicy.
Otóż, do dnia wejścia w życie reformy prawa karnego najczęściej orzekaną karą w stosunku do przestępców gospodarczych była kara pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania, nawiasem mówiąc była ona zdecydowanie nadużywa i często wymierzana jako zbyt wysoka. W moim przekonaniu nowelizacja prawa karnego może wprowadzić w tym zakresie znaczące zmiany, a to z uwagi na zmienioną treść art. 69 Kodeksu karnego, regulującego właśnie instytucję warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności.
Dotychczas ustawodawca przewidywał możliwość zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności wymierzanej do lat dwóch, a okres próby wynosił od dwóch do pięciu lat. Od 1 lipca przepisy przewidują natomiast możliwość zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności wymierzonej już tylko maksymalnie do jednego roku, zaś kara taka może zostać zawieszona na okres od roku do lat trzech. Zatem, po wejściu w życie nowych przepisów sądy chcąc wymierzyć karę pozbawienia wolności powyżej jednego roku nie będą mogły już w zasadzie tej kary zawiesić (mowa oczywiście o obowiązującej regule, od której zarówno przed 1 lipca była, jak i obecnie są przewidziane wyjątki).
Na pierwszy rzut oka powyższa regulacja, w związku ze znaczącym ograniczeniem możliwości wymierzania kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, rodzi niebezpieczeństwo częstszego wymierzania bezwzględnych kar pozbawienia wolności. Po głębszej analizie nowych przepisów łatwo jednak stwierdzić, że taka sytuacja wcale nie musi nastąpić. Nowelizacja wprowadziła bowiem również przepis pozwalający na orzeczenie zamiast kary pozbawienia wolności, kary grzywny oraz (z pewnymi wyjątkami) kary ograniczenia wolności. W każdym więc przypadku gdy oskarżonemu będzie wymierzana kara za przestępstwo, zagrożone karą pozbawienia wolności do lat ośmiu, sąd będzie uprawniony zamiast kary pozbawienia wolności orzec karę grzywny lub karę ograniczenia wolności.
Zważywszy na wprowadzone regulacje, w przypadku przestępstw występujących w obrocie gospodarczym z dużym prawdopodobieństwem można przyjąć, że sądy, zamiast wymierzać karę pozbawienia wolności, w przypadku gdy kara ta miałaby być karą przekraczającą rok, chętniej sięgać będą po karę grzywny. Ten rodzaj kary stanowi bowiem właściwszą represję w tego typu sprawach. Trzeba jednak dodać, że w przypadku poważnych przestępstw występujących w obrocie gospodarczym, a więc takich, które zagrożone są karą pozbawienia wolności przekraczającą osiem lat, sąd takiej możliwości mieć nie będzie, a co za tym idzie, w takich sprawach wzrośnie ryzyko wymierzenia bezwzględnej kary pozbawienia wolności (należy zaznaczyć, że w stosunku do przestępstw popełnionych przed 1 lipca dodatkowo zastosowanie znajdzie reguła względności, o czym pisałem w jednym z poprzednich wpisów.
Wprowadzone zmiany do Kodeksu karnego pozwalają przyjąć, że w sprawach karnych gospodarczych rzadziej będziemy mieli do czynienia z karami pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania, częściej zaś z karami grzywny. Należy podkreślić, iż jest to krok w dobrą stronę. Innym zagadnieniem jest czy takie kary będą stanowił surowszą represję niż wymierzane do tej pory kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania. Paradoksalnie bowiem w wielu przypadkach kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania chociaż teoretycznie surowsze nie niosły za sobą żadnej dolegliwości dla sprawców. Wysoka grzywna taką dolegliwość stanowić będzie zawsze. Swoją drogą ciekawy jestem kiedy reforma zacznie tak na prawdę działać, póki co wydaje mi się, że przywiązanie do kar pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ciągle jest znaczące.
{ 2 komentarze… przeczytaj je poniżej albo dodaj swój }
Praktyka orzekania kar grzywny już zaczyna wchodzić do Sądu. Najpierw we wnioskach o dobrowolne poddanie się karze. Zobaczymy jaka będzie linia orzecznicza w sprawach które są normalnie procedowane.
Musze powiedzieć, że ja mam inne doświadczenia, jak były kary w zawieszeniu, tak są nadal, tylko z „dwóch na pięć” zrobiło się „jeden na trzy”:)