Nie wiem czy pamiętasz, ale czas jakiś temu pisałem na blogu o alternatywnych sposobach zakończenia postępowania karnego -wspominałem na przykład o dobrowolnym poddaniu się odpowiedzialności. Temat warto odświeżyć, bo w związku z nowelizacją prawa karnego, w Kodeksie karnym pojawiła się jeszcze jedna nowa instytucja, która umożliwi Ci zakończenie postępowania bez prowadzenia procesu. Chodzi o tak zwane umorzenie kompensacyjne. Ponieważ jest to nowość uznałem, że warto napisać o niej słów kilka, a ponieważ blog ten poświęcony jest przede wszystkim przestępstwom gospodarczym, warto zastanowić się również nad przydatnością tej instytucji w sprawach karnych gospodarczych.
Umorzenie kompensacyjne polega na umorzeniu postępowania karnego wobec sprawcy bez konieczności prowadzenia długotrwałego procesu, jeżeli przed rozpoczęciem przewodu sądowego przed sądem pierwszej instancji sprawca, który nie był uprzednio niekarany za przestępstwo umyślne z użyciem przemocy pojednał się z pokrzywdzonym i naprawił szkodę spowodowaną przestępstwem. Takie umorzenie nie jest jednak możliwe we wszystkich sprawach, a jedynie w sprawach o występek zagrożony karą nieprzekraczającą trzech lat pozbawienia wolności oraz o występek przeciwko mieniu zagrożony karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą lat pięciu. Kolejnym elementem, który musi zaistnieć aby umorzenie kompensacyjne stało się faktem jest złożenie wniosku w tym przedmiocie przez samego pokrzywdzonego.
Po spełnieniu powyższych przesłanek organ prowadzący postępowanie de facto zobligowany jest do wydania postanowienia o umorzeniu postępowania wobec sprawcy czynu. Spowoduje ono zakończenie postępowania bez skazania sprawcy, zatem nadal będzie on uważany za osobę niewinną.
W moim przekonaniu opisana pokrótce powyżej instytucja będzie bardzo przydatna w praktyce. Z pewnością pozwoli załatwić szybko sprawy drobne, a jednocześnie doprowadzi do wyrównania szkód spowodowanych przestępstwem, o co najczęściej przecież chodzi pokrzywdzonym. Zatem krok ustawodawcy ocenić należy pozytywnie. Warto jednak zastanowić się nad tym, czy umorzenie kompensacyjne sprawdzi się w sprawach karnych gospodarczych.
Jak już wspominałem możliwość zastosowania tego umorzenia jest ograniczona jedynie do występków zagrożonych karą pozbawienia wolności do lat trzech oraz do występków przeciwko mieniu zagrożonych karą pozbawienia wolności do lat pięciu, przy czym w moim przekonaniu przez występki przeciwko mieniu należy rozumieć jedynie te, o których mowa w rozdziale Kodeksu karnego zatytułowanym „Przestępstwa przeciwko mieniu”, nie natomiast inne występki nawet jeżeli w jakiś sposób zagrażają mieniu. Jeżeli tak będziemy interpretować tę przesłankę to niestety umorzenie kompensacyjne znajdzie zastosowanie tylko w niektórych przypadkach przestępstw gospodarczych. Dotyczyć będzie bowiem tylko występków, zagrożonych karą pozbawienia wolności do lat trzech. Przykładowo więc z instytucji umorzenia kompensacyjnego będzie mógł skorzystać sprawca niektórych przestępstw dłużniczych, sprawca, który nie prowadzać należycie dokumentacji związanej z działalnością gospodarczą wyrządził szkodę innej osobie, czy też ten dopuszczający się wyzysku. Natomiast opisywane tu umorzenie nie będzie możliwe do zastosowania w przypadku wszelkiego rodzaju oszustw gospodarczych, czy przestępstwa niegospodarności.
Reasumując, wprowadzoną do Kodeksu karnego instytucję umorzenia kompensacyjnego uznać należny za posunięcie we właściwym kierunku. Pomimo wielu nieścisłości i wątpliwości pojawiających się odnoście tej regulacji jako praktyk uważam, że jest ona w systemie prawa karnego potrzeba. Z drugiej strony należy mieć na uwadze, że dla przestępstw gospodarczych owa instytucja będzie miała ograniczone zastosowanie, a to z uwagi na ograniczony wachlarz czynów do których będzie mogła znaleźć zastosowanie.
{ 2 komentarze… przeczytaj je poniżej albo dodaj swój }
Bardzo ciekawy wpis. Ciekaw jestem praktyki sądów.
Istotne zastosowanie dla tej instytucji może pojawić się przy wypadkach komunikacyjnych, a to na gruncie trzeciej możliwości – umorzenia postępowania w sprawie o występek określony w art. 157 § 1, gdzie i tak najczęściej postępowania są warunkowo umarzane.