Jeszcze kilka tygodni temu nikt nie spodziewał się, że tak drastycznie zmieni się nasze codzienne życie, sposób pracy, możliwość kontaktu z rodziną, kolegami, współpracownikami. To co się stało przeszło chyba najśmielsze oczekiwania wszystkich nas, a wszystko wskazuje na to, że to dopiero początek.
Pandemia nie potrwa dwa, trzy tygodnie lecz będzie z nami znacznie dłużej. Dotknie nas wszystkich, jeżeli nie zdrowotnie, to na pewno ekonomicznie.
Najbardziej odczują ją usługi – restauracje, knajpy, siłownie, turystyka, usługi specjalistyczne. Myślę jednak, że ucierpią również inne sektory gospodarki, chociażby branża budowlana, czy produkcyjna.
Najpewniej nastąpi spowolnienie gospodarcze, ludzie przestaną płacić podatki, składki na ZUS, a także swoje firmowe lub prywatne zobowiązania. Zaczną się problemy z płynnością finansową. Wiele długów nie zostanie ostatecznie uregulowanych.
Te ekonomiczne skutki wirusa będą zresztą odczuwalne znacznie dłużej niż zdrowotne.
Spory, restrukturyzacje i upadłości
Wyobrażam sobie, że w ślad za niezapłaconymi długami i utratą płynności finansowej wzrośnie znacząco skala sporów, restrukturyzacji i upadłości.
Z perspektywy prawa karnego będziemy mieli natomiast wysyp zawiadomień do prokuratury.
Jakich?
Chociażby dotyczących oszustw.
Część osób z pewnością wykaże się bowiem rozumowaniem, już teraz dość często spotykanym, a sprowadzającym się do prostej zależności: nie zapłacił = oszukał!
Nie chcę takiego zachowania nadmiernie krytykować, rozumiem, że osoby, którym nie zapłacono pieniędzy za wykonane czynności lub dostarczone towary mogą czuć się oszukane, jednak takie subiektywne odczucie nie zawsze równoznaczne jest z faktycznym przestępstwem.
Patrząc na naszkicowany powyżej scenariusz można postawić pytanie czy niezapłacenie zobowiązań w związku z koronawirusem jest oszustem?
Co to jest oszustwo
Jak wielokrotnie pisałem na tym blogu oszustwo jest przestępstwem umyślnym, co więcej możliwym do popełnienia jedynie z tak zwanym zamiarem bezpośrednim, kierunkowym.
Oznacza to, że sprawca popełnia je tylko wtedy gdy chce oszukać, czyli działa w celu uzyskania korzyści majątkowej wprowadzając inną osobą w błąd lub taki błąd wykorzystując albo też wykorzystując niezdolność takiej osoby do należytego pojmowania przedsiębranych przez nią działań.
Żeby zobrazować powyższe przytoczę część uzasadnienia wyroku SN, który zapadł w maju zeszłego roku. W wyroku Sąd Najwyższy stwierdził, że:
„Pojęcie „korzyści majątkowej”, będącej celem działania sprawcy, jest rozumiane szeroko. Chodzi o aktualne i przyszłe przysporzenia mienia, ogólniej – polepszenie sytuacji majątkowej. Sprawca nie musi dążyć do przywłaszczenia mienia, czyli do uzyskania niegodziwej korzyści majątkowej. Jako stronie umowy może mu towarzyszyć nawet wola wywiązania się z niej w przyszłości. […] Rzecz jednak w tym, że w chwili zawierania umowy wywiązanie się z jej warunków przez sprawcę było nierealne z powodu jego sytuacji majątkowej, i gdyby druga strona […] znała tę sytuację, umowy by nie zawarła i nie rozporządziła mieniem. […] Rozporządzenie mieniem okazało się niekorzystne, ponieważ sprawca nie mógł dotrzymać żadnych terminów umowy (choćby z opóźnieniem ją wykonał).”
Wracając więc do odpowiedzi na postawione pytanie, jeżeli w zachowaniu sprawcy brak jest opisanych powyżej cech, nie możemy mówić o popełnieniu przestępstwa oszustwa.
Sprowadzając to do sytuacji panującej obecnie w Polsce, można powiedzieć, że jeżeli niespełnienie świadczenia, przeciągnięcie terminu płatności lub jeszcze inne perturbacje z wykonaniem zobowiązań zostały spowodowane stanem epidemii, to oczywiście jest to okoliczność wyłączająca postawienie komukolwiek zarzutu.
Każdy przypadek powinien być jednak rozpatrywany indywidualnie, zatem jeśli w wyniku takiego badania dojdziemy do wniosku, że zobowiązanie niezależnie od stanu pandemii i tak nie zostałoby wykonane albo, że w momencie jego zaciągania, jeszcze przed pandemią, stan majątkowy danej osoby nie pozwalał na wywiązanie się z niego, to powoływanie się na koronawirusa może już się nie udać.
***
Przed nami ciążki czas, niewątpliwie dla niektórych będzie to czas problemów zdrowotnych, ekonomicznych, osobistych.
Pamiętajcie jednak, żeby również w tym trudnym czasie dokonywać właściwych wyborów, także z perspektywy działań biznesowych.
Niektóre z nich mogą bowiem przynieść negatywne skutki w przyszłości.
Zostańcie w domu i bądźcie zdrowi!
Łukasz Chmielniak
adwokat
Zdjęcie: Fusion Medical Animation
***
Kasowanie danych informatycznych – czy można z tym iść do prokuratora?
Z sytuacją, o której dziś napiszę spotkałem się wiele razy dlatego też postanowiłem poświęcić jej kilka słów.
Wygląda ona następująco.
Pracownik otrzymał wypowiedzenie umowy o pracę, został zwolniony z obowiązku jej świadczenia w okresie wypowiedzenia i w związku z tym poproszono go o zwrot wszelkich użytkowanych przez niego urządzeń, między innymi telefonu i laptopa [Czytaj dalej…]
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }